Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizi de etkisine alan COVID-19 salgının ticaret ve finans hayatında neden olduğu olumsuz sonuçları en aza indirmek amacıyla art arda bir di zi yasal düzenleme yapılmaktadır.

Hatırlanacağı üzere, COVID-19 nedeniyle alınan önlemler kapsamında, 17.04.2020 tarihli, Resmi Gazetede yayımlanan 7244 Sayılı Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca, kar payı dağıtımına sınırlamalar getirilmişti.

Kar Payı Dağıtımının Sınırlandırılmasının Amacı Nedir?

Ekonomik faaliyetlerin azalması, sınırların kapatılması, hem arz hem de talep tarafında ortaya çıkan belirsizlikler sebebiyle salgının toplum sağlığı ve ekonomi üzerindeki etkileri henüz net olarak ortaya konulamamaktadır. Bu nedenle; ihtiyatlılık politikası gereği şirket kaynaklarının nakit kâr dağıtımı yapılmak suretiyle azaltılmaması, şirketlerin mevcut öz kaynak yapılarının korunması ve ilave finansman ihtiyacının doğmaması amaçlanmaktadır.

Sınırlamanın İçeriğinde Neler Var?

Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasının pay sahibi olduğu şirketler hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin 30.09.2020 tarihine kadar,

• Dağıtabilecekleri kâr payı tutarı 2019 yılı net dönem kârının 25’ini aşamayacak,

• Geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemeyecek,

• Genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemeyecek,

• Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı Kanun yürürlüğe girmeden önce alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının 25’ini aşan kısma ilişkin ödemeler ertelenecektir.

Cumhurbaşkanı belirtilen süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya yetkilidir. Ayrıca Türk Ticaret Kanunu'na eklenen geçici maddeye ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

Bu kapsamda, 17/05/2020 tarihli Resmi Gazete’de “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun Geçici 13 üncü Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Tebliğ İle Yapılan Düzenleme Neleri Kapsamaktadır?

Kar dağıtımına ilişkin söz konusu sınırlama, Türk Ticaret Kanunu’nun 462. Maddesi ile belirlenen iç kaynaklardan sermaye artırımı halinde uygulanmayacak, iç kaynaklardan yapılan sermaye artırımı kar dağıtımı olarak değerlendirilmeyecek ve sınırlamaya tabi tutulmayacaktır. Diğer bir değişle karın sermayeye eklenecek olması halinde kar dağıtımı konusunda bir sınırlama söz konusu olmayacaktır.

Tebliğ’de, kar payı dağıtımı sınırlamasına ilişkin istisnalara da yer verilmiştir. Buna göre, aşağıda belirtilen durumlarda, şirketler kar dağıtımı sınırlamasına tabi olmayacaklardır. Sınırlamadan istisna tutulan haller şunlardır;

1- 120.000 TL ve altında kar payı dağıtımı kararı alan şirketler kar payı dağıtım sınırlamasına tabi olmayacaklardır. Ancak dağıtılacak kar payı tutarı 120.000 TL altında olsa bile; yeni koronavirüs (COVİD-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğinden ve/veya ücretsiz izin nakdi ücret desteğinden yararlandırılan çalışanları bulunan şirketler ile Hazine destekli kredi kefaleti (KGF) bulunanlar kar payı dağıtımı sınırlamasına tabi olacaklardır.

120.000 TL ve altında kar payı dağıtımı kararı alan şirketlerin sınırlamaya tabi olmamaları için, belirtilen desteklerden yararlanmadıklarına ilişkin tevsik edici belgeleri Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’ne sunmaları gerekmektedir.

2- Pay sahiplerince, dağıtımına karar verilen kar payının yarısından fazlasının, Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt borcunun nakden ve defaten ödenmesinde kullanılması şartıyla, kar payı dağıtım kararı alan şirketler bu sınırlamaya tabi olmayacaktır. Ancak bu şirketlerin söz konusu sermaye taahhüt yükümlülüğüne ilişkin tevsik edici belgeleri Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’ne sunmaları gerekmektedir.

3- Pay sahiplerine dağıtımına karar verilen kar payının, imzalanan kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında 30/09/2020 tarihine kadar vadesi gelen yükümlülüklerin nakden ödenmesinde kullanılması şartıyla, kar payı dağıtım kararı alan şirketler bu sınırlamaya tabi olmayacaktır. Ancak söz konusu yükümlülükleri aşan kar payının bulunması halinde, aşan tutarın pay sahiplerine ödenmesi 30/09/2020 tarihine kadar ertelenecektir. Bu şirketlerin söz konusu kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamındaki yükümlülüklerine ilişkin tevsik edici belgeleri Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’ne sunmaları gerekmektedir.

Esas Alınacak Finansal Tablolar,

Kar payının hesaplanmasında; finansal tablolarını Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen standartlara uygun olarak hazırlamak zorunda olanlar tarafından bu kapsamda düzenlenen finansal tablolar esas alınacak, bunlar dışında kalanlar tarafından ise Vergi Usul Kanunu’na göre hazırlanan finansal tablolar esas alınacaktır.

Ancak, dağıtılması öngörülen kar payı tutarı, Vergi Usul Kanunu’na göre tutulan kayıtlarda bulunan kar dağıtımına konu kaynakların toplam tutarını aşamayacaktır.

Yapılan Düzenleme Yeterli midir?

İçerisinde bulunduğumuz olağanüstü dönem, olağanüstü önlemler gerektirmektedir. Yapılan bu yasal düzenlemeyi de bu olağanüstü dönemde alınan bir tedbir olarak değerlendirmek gerekir. Düzenlemenin amacına ulaşmasını sağlamak için de azami özen gösterilmelidir.

Ancak yasal düzenlemenin bu haliyle yeterli olduğu kanaatinde değilim. Şirketlerin kar dağıtımına süre ve miktar bakımından bir sınırlama getirilirken, kar dağıtımı ile aynı etkiyi yaratabilecek olan; ortakların şirkete borçlanması ile yönetim kurulu üyelerinin şirketle iş ve işlem yapmasıyla ilgili bir sınırlandırma getirilmemiştir. Bu sınırlamalara aykırı hareket edenlerin ise ciddi bir idari para cezası ile cezalandırılması, düzenlemeden istenen amaca ulaşmayı sağlamak için caydırıcı bir yol olacaktır.